استاد محمدمهدى فولادوند فرزند شادروان محمدحسين بختيارى، در اول دى ماه 1299 در اراك متولد شد. او ازسوى مادر، نوه حجة الاسلام حاج آقا محسن اراكى و نبيره دخترى مرحوم سيّد محمدعلى تهرانى است. وي در سن ١٢سالگي به تهران آمد و در سال ١٣١٨ از مدرسه دارالفنون تهران موفق به اخذ ديپلم ادبي آن زمان شد و پس از آن به دانشكدة حقوق دانشگاه تهران راه يافت. پس از طى تحصيلات در دانشگاه تهران در شهريور 1329ش. براى ادامه تحصيل به ويژه در رشتههاى شعر و ادب و هنر و زيبايىشناسى، به پاريس رفت و در دانشگاه سوربون مشغول تحصيل شد. وي مدت چهارده سال در آن شهر اقامت گزيد و در رشتههاى دلخواه دانشگاهى و تكميل زبان و ادب فرانسوى خود تلاش كرد. استاد فولادوند در آبان ماه 1343 (1964 م) به تهران بازگشت و از آن زمان تا هنگام وفاتش در دانشگاهها و مؤسّسات آموزش عالى، مواد مختلف فلسفه، زيباشناسى، زبان فرانسه، تاريخ مذاهب و فرهنگ ايران را تدريس مي‌کرد. او عضو انجمن فلسفه ايران و علوم انسانى يونسكو و عضو انجمن شعراى فرانسه و نويسندگان فرانسه زبان بود. مجموعه آثار فرانسه و فارسى وى قريب به سى جلد است كه در حدود پانزده جلد آن به چاپ رسيده است. وي به دو زبان فارسي و فرانسه شعر مي‌سرود. ديوان اشعار فارسي وي به 20هزار بيت و اشعار فرانسهٔ او به 700 صفحه بالغ مي‌شود. تخلص او در اشعار فارسي‌اش «مهدا» بود. سرانجام استاد محمد مهدي فولادوند روز سه‌شنبه 15 مرداد 1387ش. در سن 88 سالگي در منزل خود درگذشت.
برخي از آثار محمدمهدي فولادوند:
- ترجمه رباعيات عمرخيام،1960 (به فرانسه)
- منتخب اشعار و نوشته‌هاي فرانسه، 1963 (به فرانسه)
- در جست و جوي زيبايي (به فرانسه)
- سنفوني‌ها (به فرانسه)
- زن در انديشه خدا
- نخستين درس زيبايي‌شناسي
- چگونه قرآن را به فارسي ترجمه کنيم
- رهايي از گمراهي
- ترجمه کتاب الحدود ابن‌سينا
- انسان مسوول و تاريخ‌ساز، ترجمه از عربي
- آفرينش هنري در قرآن
- از ژرفاي قرآن
- قرآن و نسل امروز
- نقدي بر مارکس
- خدا را ديدم، ترجمه از عربي
- سفري از شک تا ايمان، ترجمه از عربي
- ترجمه برخي از ادعيه و دعاي کميل به فرانسه و فارسي
- فرهنگ فرانسه به فارسي
- ترجمه قرآن به فارسي (ترجمه دقيق)
- صلح و شمشير ،حمايت از صلح و همزيستي مسالمت آميز (به فرانسه)
- ترجمه دقيق مادام بوواري
- حافظ دلها
- اپراي آفرينش، به پنج زبان
- ترجمه دعاي کميل (به فرانسه)
- در حريم نور، 2جلد
- پيشواي چهره برخاک سايندگان (ترجمه صحيفه سجاديه)
- خيام شناسي
- ترجمه جديد نهج البلاغه
- حافظ در آستان وحي
- ترجمه تئاتر در ايران(به فرانسه)
ترجمه‌ها
برخي از ترجمه‌هاي فولادوند عبارت‌اند از: قرآن، نهج‌البلاغه، اقتصادناي محمدباقر صدر و المنقذ من الضلال (رهايي از گمراهي) غزالي به زبان فارسي. وي همچنين مترجم دعاي کميل به فرانسه است.
از ديگر ترجمه‌هاي او مي‌توان به مادام بواري اثر گوستاو فلوبر اشاره کرد.
تأليفات
- خيام‌شناسي
- قرآن‌شناسي
- نخستين درس از زيباشناسي
معرفي ترجمه
ترجمه قرآن به زبان فارسي توسط فولادند در سال 1373 توسط دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي با ويرايش محمد رضا انصاري و سيد مهدي برهاني منتشر شده‌است.
بهاءالدين خرمشاهي در توصيف ترجمهٔ فولادوند مي‌نويسد: «بدون اغراق ترجمه فولادوند از بهترين ترجمه‌هاي موجود به زبان فارسي است». ترجمه فولادوند ترجمه‌اي است به فارسي امروزي وبدون گرايش‌هاي خاص افراطي است يعني نه فارسي‌گرايي مفرط دارد نه عربي‌گرايي مفرط. علاوه بر اين يکي از ويژگي‌هاي کم‌نظير ترجمه حاضر، ارائهٔ يک ترجمه آهنگين در سوره‌هاي مکي انتهاي قرآن است.
ويژگي‌هاي ترجمه
- نثر ترجمه: اسلوب و زبان ترجمه به فارسي امروز، ساده ودر عين حال شيواست.
- نوع ترجمه: روش ترجمه آميخته‌اي از دو روش ترجمه محتوايي و ترجمه تحت‌اللفظي است يعني ارائه يک نثر روشن وشيوا ودر عين حال مطابق با متن آيات.
- مطابقت با متن: اين ترجمه از مطابقت بي نظير با اصل کلام الاهي برخوردار است. ناقدان ترجمه‌هاي قرآن مهمترين ويژگي ترجمه فولادوند را مطابقي بودن آن مي‌دانند
- توضيحات: توضيحات مختصري شامل ظاهر کردن مراجع ضمير، حرف ربط وديگر افتادگي‌ها دارد که به دقت در داخل قلاب قرار گرفته‌است.
- هماهنگي شيوه ترجمه: روش مترجم به صورت يکسان در سراسر ترجمه حفظ شده‌است.
- هماهنگي در ترجمه واژه‌هاي مشابه: رعايت اين مسئله مورد توجه مترجم بوده‌است. ودر سراسر ترجمه توفيقات خوبي داشته‌است.